De gekte die bekend staan als Black Friday en Cyber Monday zijn tegenwoordig een integraal onderdeel van het jaarlijkse shoppen, maar deze tradities die de laatste jaren immens populair zijn geworden in Nederland heeft een minder positieve geschiedenis.
In de Verenigde Staten staat Black Friday symbool als het winkelen en zoeken naar goedkope producten na de vierde november van de maand, oftewel Thanksgiving Day, maar de oorsprong en het eerste geregistreerde gebruik van de term “Black Friday” refereert aan een financiële crisis; om precies te zijn is dat de crash van de Amerikaanse goudmarkt op 24 september 1869.
Deze crash werd veroorzaakt door twee Wall Street-financiers, Jay Gould en Jim Fisk, die nauw samenwerkten om zoveel mogelijk goud van het land op te kopen, in de hoop de prijs torenhoog te drijven en het met grote winsten te verkopen. Op die vrijdag in september werd de samenzwering uiteindelijk ontrafeld, waardoor de aandelenmarkt in een vrije val terecht kwam en iedereen, van Wall Street baronnen tot boeren, failliet ging. Dat is de reden waarom het ‘Black Friday’, oftewel ‘zwarte vrijdag’, wordt genoemd.
Belangrijk om te vermelden is dat er ook andere theorieën zijn over Black Friday, maar deze zijn niet accuraat en geven de geschiedenis van Black Friday niet goed weer. Zo wordt gesteld dat de Thanksgiving-winkeltraditie, Black Friday, alles te maken heeft met shoppen en dat winkels na een heel jaar met verlies (“in het rood”) op de dag na Thanksgiving winst zouden maken (“in het zwart”), omdat mensen zoveel geld uitgaven aan afgeprijsde artikelen.
Alhoewel laatstgenoemde waar is, is dit niet hoe de term Black Friday is ontstaan. De term ontstond met de crash in 1869, maar de betekenis die aan Black Friday is gegeven en die wij kennen ontstonden in Philadelphia en werden bedacht door de verkeerspolitie die de dag zo beschreef vanwege de vele verkeersopstoppingen en de intense drukte in de winkels in het centrum na Thanksgiving Day. Een van de eerste keren dat de term in gedrukte vorm werd gebruikt, stond in een advertentie in een uitgave van 1966 van The American Philatelist, een tijdschrift voor postzegelverzamelaars.
Een andere item beschreef Black Friday als volgt:
“Black Friday’ is de naam die de politie van Philadelphia heeft gegeven aan de vrijdag na Thanksgiving Day. Het is geen koosnaampje voor hen. Met “Black Friday” wordt officieel het kerstwinkelseizoen in de binnenstad geopend, en meestal leidt dat tot enorme verkeersopstoppingen en overvolle trottoirs, omdat de winkels in de binnenstad van opening tot sluiting worden overspoeld.
Het vroegst bekende voorbeeld van “Black Friday” als verwijzing naar de dag na Thanksgiving komt uit een artikel getiteld “Friday After Thanksgiving” in 1951 van Factory Management and Maintenance. Het artikel ging over het ziekteverzuim van werknemers op die dag, en niet over de drukte tijdens het winkelen.
Cyber Monday
Voor Cyber Monday en diens oorsprong hoeven niet zo ver terug in de tijd te gaan. De term Cyber Monday werd namelijk in 2005 bedacht door Shop.org, de online tak van de brancheorganisatie voor winkeliers in de Verenigde Staten. De organisatie merkte op dat op de maandag na Thanksgiving het aantal internetaankopen sterk toenam. Er waren een paar verschillende theorieën over waarom dit zo was en een daarvan schrijft het toe aan de onaangename ervaringen die het Thanksgiving-weekend met zich meebrengt.
Als je op zoek was naar fenomenale koopjes na Thanksgiving Day, dan had je weinig tijd over voor het familiefeest doordat het bijna onmogelijk is om een weg te banen door een menigte koopjesjagers. Hierdoor prefereren mensen het wat rustiger aan te doen en op het internet te zoeken naar bodemprijzen.
Met de officiële naamgeving werd Cyber Monday aangewezen als dé dag voor deals en kortingen, wat de populariteit ervan versterkte. De impact was vrijwel onmiddellijk enorm. Zo was in 2005 de omzet 484 miljoen dollar, maar had het de grens van 1 miljard dollar in slechts 5 jaar weten te passeren. In het jaar van de pandemie, 2020, werd er een record verbroken. Het online winkelen tijdens Cyber Monday leverden bijna 10 miljard dollar op en in 2020 verdrong Cyber Monday Black Friday zelfs als belangrijkste geplande winkeldag.
Cyber Monday begon dus in 2005 in de Verenigde Staten, maar sindsdien is het een internationale marketingterm geworden. Momenteel doen er ongeveer 30 landen mee aan Cyber Monday, met het Verenigd Koninkrijk als topland. Andere landen op basis van hun bekendheidsniveau zijn Duitsland, Spanje, Italië, Nederland, Zweden en Denemarken.
Meer artikelen over Economie
Wat is de Big Mac-index en hoe werkt het?
Wanneer we denken aan McDonald's, denken velen van ons aan de iconische Big Mac - een dubbele hamburger met speciale …
Wat er gebeurde in het FTX fiasco en wat het betekent voor crypto
FTX, de ooit machtige cryptocurrency exchange van eigenaar en oprichter Sam Bankman-Fried die reddingslijnen bood aan noodlijdende crypto-gerelateerde bedrijven, kon …
Waarom Apple producten met de letter “i” beginnen
Ooit afgevraagd waarom Apple producten zoals de iPhone met de letter "i" beginnen? Hieronder het verhaal. De meest populaire software- en …
