De armoede in de wereld nam in de Tweede Wereldoorlog snel toe, waarvan het startschot werd gegeven door Nazi-Duitsland die in 1939 Polen binnenviel. Terwijl iedereen vluchtte voor zijn leven was Adolf Hitler druk bezig met het realiseren van zijn grote droom: het stichten van een Duits Wereldrijk met Nazi-Duitsland als middelpunt.
Na de grote nederlaag in de Battle of Britain in 1941, bleek dat de Britten over lucht superieur waren aan de Duitsers. Hierom besloot Hitler, op advies van zijn admiralen, het anders aan te pakken. Aanvallen vanuit de lucht moesten worden vermeden en in plaats daarvan zou de prioriteit komen te liggen op oorlog over zee.Voor de volledige benutting hiervan was één ding echter strikt noodzakelijk: Noorwegen moest koste wat het kost bezet worden.
Dit had twee belangrijke redenen. Allereerst was het belangrijk dat de Duitse marine-eenheden, zoals de beruchte U-boten, op een strategische plek zouden worden geplaatst om zo de geallieerde schepen af te schrikken en twee, om de essentiële ijzererts toevoer vanuit de haven van het Zweedse Narvik te kunnen regelen en reguleren. De lange Noorse kust was de ideale plek om deze wensen te realiseren en had als bijkomend voordeel dat het als lanceerplatform voor U-boot operaties tegen de Britse commercie kon dienen en zo een belangrijk onderdeel kon uitmaken van de Atlantische muur.
Voor de volledige benutting hiervan was één ding strikt noodzakelijk: Noorwegen moest koste wat het kost bezet worden
Trondheim als militaire basis
De Noorse hoofdstad Trondheim was bij uitstek de meest geschikte plek voor het realiseren van deze plannen. Het nabijgelegen Trondheim Fjord was van strategisch belang doordat de Tirpitz, de zwaarste Europese oorlogsschip ooit gebouwd, hier gestalt kon worden. De Duitsers gebruikten de Tirpitz om de geallieerden af te schrikken en om de gehele Scandinavische route onder controle houden. De inname van het fjord zou er ook voor zorgen dat de Tirpitz niet continu terug naar Duitsland moest voor reparaties, doordat er nu een dok gebouwd kon worden die qua grootte in de buurt kon komen van wat er in eigen land was. De voorbereidingen waren reeds gestart toen Hitler in 1941 opdracht gaf aan Albert Speer, zijn favoriete architect, om de militaire basis (Dora I) in de moeraslanden van Øysand te bouwen. De nieuwe stad die naast de basis moest worden gebouwd en plaats moest bieden aan 250.000 Duitsers, noemde hij Nordstern (“Noordster”).
Met name de levering van ijzererts was van levensbelang voor de oorlogsmachines van de Duitsers. Maar liefst 90% van alle ijzererts werd geleverd door de Zweden waarmee werd voorzien in de behoefte aan staal en dus de bouw van tanks, vrachtwagens en andere oorlogswapens. De Britse inlichtingendienst zag ook het strategische belang van Narvik en hadden al voorzien dat Nazi-Duitsland een poging zou wagen om Noorwegen te bezetten. Zodoende oogden zij met Plan R 4 toe te slaan door Gävle en Luleå, strategische steden in Zweden, te bezetten zodat de handelsroutes en toevoer van de grondstoffen geblokkeerd kon worden. De Duitsers hadden middels onderschepte militaire radioverkeer gehoord over deze plannen en nog voordat de Britten actie konden ondernemen, was de Duitse Operatie Weserübung een feit en buurland Denemarken op 9 april 1940 bezet.
De eerste slag om op 10 april 1940. Copyright: © IWM – http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205055788
Operatie Weserübung
Terwijl Operatie Weserübung in volle gang was, kreeg Nordstern langzaam maar zeker meer vorm. Hitler eiste dat er onder meer een onderwater onderzeebootbasis voor honderden schepen, een gevangenis voor oorlogsmisdadigers en huizen voor de kwart miljoen inwoners werd gebouwd. Ook moest er een museum komen waarin alleen werken van Duitse kunstenaars zou worden tentoongesteld en waren er ook plannen om een Autobahn te bouwen die zich zou uitstrekken van Nordstern tot aan Zweden, Noorwegen en uiteindelijk Denemarken waarna verbinding zou worden gemaakt met de snelwegen in Duitsland.
De strategische zet om vanuit Denemarken buurland Noorwegen te bereiken pakte goed uit voor de legereenheden van Hitler. De Duitsers omsingelden hoofdstad Kopenhagen en binnen enkele uren waren de Denen gecapituleerd. Ook Noorwegen was niet voorbereid op een inval en kon zelfs rekenen op de steun van Vidkun Quisling, de leider van het Noorse equivalent van de nationaal socialistische partij (Nasjonal Samling) en daarmee de vijfde colonne was. Na enkele moeizame uren werden de belangrijke steden Oslo, Bergen en Trondheim ingenomen terwijl Quisling een staatsgreep pleegde en de Noorse militairen een halt toeriep. De Noorse regering was echter niet van plan op te geven en erkende, ondanks Duitse druk, de Quisling-regering niet. Middels guerrilla aanvallen en het gebruik van het ruige Noorse terrein kon de uiteindelijke capitulatie met 2 maanden worden verlengd, waarna de Duitsers half juni heel Noorwegen in bezit hadden.
Pyrrusoverwinning
De strijd die Duitsland had geleverd zou uitmonden in een pyrrusoverwinning. Een deel van de vloot was verloren gegaan door aanvallen in de nauwe fjorden van Noorwegen en een leger van 400.000 man moest permanent in Noorwegen blijven om de Noren onder de duim te kunnen houden. De Duitsers installeerden niet Quisling, maar Josef Terboven, een Duitse militair met Nederlandse roots, als Rijkscommissaris van Noorwegen waarvan zelfs Joseph Goebbels schande sprak door zijn wandaden in het land waar hij nu machthebber was.
Hitler had moeite om zijn kwakkelende legereenheden en alsmaar sterker wordende vijanden uit zijn eigen land te houden. Al deze perikelen zorgden ervoor dat Neue Drontheim (“Nieuw Trondheim”), zoals de stad in het Duits werd genoemd, steeds minder prioriteit kreeg. Ondanks de situatie bleef Hitler trouw aan zijn idealen om de “Duitse mentaliteit” te herbouwen op Noors grondgebied en droeg hij Speer op om door te gaan. Niet lang erna zou blijken dat Nordstern dan toch een dode mus was, want nog voordat in 1945 Hitler’s stadsmodel van Nordstern door een vijandelijke bomaanslag vernietigd werd, was de bouw in Nordstern gestopt en de plannen in de ijskast gezet. Nu de geallieerden het model hebben vernietigd, rest ons nog de memoires van Nazi-kopstukken zoals Albert Speer, die ook na de oorlog stellig beweerde alleen een technische rol te hebben en dus niks verkeerd gedaan te hebben.
Dora I, de bunker van de Duitse U-boten in Trondheim waar nu het Stadsarchief en een bowlingbaan is gevestigd.
Al hebben we geen beschikking tot de modellen, er zijn nog wel overblijfselen te vinden in Trondheim, waarvan bunker Dora I de meest belangrijke is. Dit immense betonblok huisvest nu het Stadsarchief, een bowlingbaan en andere bedrijven waarmee de Noren aan willen geven dat ze voor eens en voor altijd afgerekend hebben met het kortstondige Nazi-verleden van de stad die nooit gebouwd werd.
Meer artikelen over Geschiedenis
Het ontstaan en de betekenis van Black Friday en Cyber Monday
De gekte die bekend staan als Black Friday en Cyber Monday zijn tegenwoordig een integraal onderdeel van het jaarlijkse shoppen, …
The Negro Motorist Green Book: reisgids voor Afro-Amerikanen toen racisme in VS wettelijk was toegestaan
In 2018 kwam er weer aandacht voor 'The Negro Motorist Green Book' van Victor Hugo Green nadat de film 'Green …
België, Congo en de menselijke dierentuin uit Belgisch-Congo tijdens Expo ’58
Voor de wereldtentoonstelling van 1958 zette België een 'menselijke zoo' neer waar mensen uit Congo bezichtigd konden worden. Hieronder het …
