Instagram is voor velen als verlengde van hun lichaam niet meer weg te denken in het dagelijks leven. Alles wat men doet, bezoekt, eet of zegt wordt direct geüpload naar Instagram voor de felbegeerde likes. De hamvraag is: hoe wist Instagram dit te bereiken? Hieronder een Freudiaanse analyse.
Instagram likes impressie.
Instagram biedt de gebruiker een markt waarin jouw producten worden verhandeld door het dochterbedrijf van Facebook. De uitdrukking ‘als je niets betaalt ben je zelf het product’, lijkt op het lijf geschreven van Instagram. Als we het op die manier bekijken, dan heeft het bedrijf om te zeggen dat wij de schuldigen zijn wanneer we verdwaald zijn in de Insta-jungle van hashtags.
Waarom is Instagram zo succesvol geworden?
Deze vraag kan op heel veel verschillende manieren beantwoord worden, maar de belangrijkste is toch wel: eenvoud. Vanuit technisch perspectief is Instagram een zeer simpele applicatie waarbij het tot voor kort niet eens mogelijk was om in te zoomen op foto’s. Het bedrijf had net als Steve Jobs van Apple al snel door dat visualisatie beter werkt dan alleen inhoud.
Instagram werd in 2010 uitgebracht en na slechts 30 dagen had het al meer dan 1 miljoen gebruikers die de app vrijwillig vanuit de App Stores begonnen te downloaden. Facebook zag de potentie van de app en had maar liefst 1 miljard dollar over om het bedrijf en diens medewerkers over te nemen. Ook al werd toentertijd hardop afgevraagd of dit niet een beetje teveel van het goede was, kunnen we na 10 jaar stellen dat het een koopje was. Instagram is nu namelijk 100 keer zoveel (dus 100 miljard dollar!) waard en er lijkt nog geen einde aan te komen. Als we naar de data kijken, dan valt één ding op: Instagram is qua populariteit alsmaar gegroeid, terwijl Facebook de omgekeerde weg bewandelde doordat veel Facebook-gebruikers de overstap maakten naar het nog simpelere Instagram.
De populariteit van Instagram is sinds de lancering alleen maar toegenomen.
De interesse in Facebook is gedaald na de introductie van Instagram.
De reden voor het succes van Instagram is net zo simpel als de applicatie zelf: de visuele en virtuele wereld die Instagram gecreeerd heeft, speelt in op onze virtuele perceptie of waarneming in de hersenen. Dit is tevens de reden waarom de mensenmarkt dat Instagram is, zoveel populaire zogenaamde ‘influencers’ heeft voortgebracht: ons brein is eenmaal gevoeliger voor plaatjes dan voor tekst.
We weten allemaal dat radio ooit de meest populaire communicatiemiddel was, maar die werd al gauw ingehaald door de TV, waarna YouTube en nu Instagram de troon wist te bestijgen. De vraag is nu of de populariteit van Instagram echt is of niet én hoe lang het dan duurt voordat ook ‘Insta’ eraan moet geloven.
Hoe werkt het algoritme van Instagram?
Tot een paar jaar geleden werkte het algoritme van Instagram zodanig dat alle inhoud op chronologische wijze op je tijdlijn werd weergegeven. Dit was echter niet in het voordeel van Instagram, want zo werden de meest populaire berichten over het hoofd gezien wat minder ‘likes’ en activiteit opleverde. Het bedrijf merkte dit op en besloot om voortaan de meest populaire inzendingen als eerst te tonen, ook al heb jij liever een andere pagina op het oog. Natuurlijk wordt het gepersonaliseerd en kun jij je feed enigszins aanpassen, maar de hoofdmoot blijft het tonen van de meest bekeken en gewaardeerde content, want dat zorgt voor een vicieuze cirkel waarbij met likes een versterkend effect wordt gecreëerd. Dit is de reden waarom mensen door willen blijven gaan op Instagram, want gebruikers die geen likes krijgen zullen het platform snel verlaten. Dit effect wordt extra versterkt door influencers of ‘fenomenen’ die vaak miljoenen volgers hebben en – weliswaar vaak in ruil voor geld – anderen populair maken. De blijdschap van gebruikers die door een van deze vele influencers wordt opgemerkt, is ongekend.
Daarover gesproken, als we denken aan visualiteit, dan denken we helaas direct aan vrouwen. Het is dan ook zo dat het vooral de vrouwen zijn die populair zijn op Instagram. De vrouw wil gezien worden en de man houdt ervan om naar de vrouw te kijken. Kassa voor Instagram, die beide groepen op een slimme manier bij elkaar brengt. Dat er ook duizenden likes worden gegeven aan andere niet-vrouwelijke inhoud, is bijzaak.
Waarom zou een vrouwelijke fenomeen op Instagram die honderden zo niet duizenden likes en DM’s (privé-berichten) krijgt van haar volgers, praten met de mensen die haar bekritiseren? Dat is het probleem: Instagram heeft een illusie gecreeerd en alle vrouwen lijken daar als een blok voor te vallen. Het contrast tussen de aandacht die deze mensen krijgen op dit social media platform versus de aandacht die ze in realiteit krijgen is zo groot, dat er geen reden is om te stoppen met het verzenden van foto’s naar Facebook’s geldmaker. Als we ervan uitgaan dat de ‘doorsnee’ vrouw in het echt gemiddeld 1 keer per dag wordt aangesproken door een man, dan is dat op Instagram het tienvoudige. Het verschil zit hem in het feit dat de beweegredenen van deze mannen zeer divers is en bijna nooit bedoeld is om écht kennis te maken door diens innerlijk. Deze kunstmatige aandacht komt hard aan wanneer de vrouw wordt geconfronteerd met de harde feiten. We kunnen dit fenomeen beter uitleggen met het voorbeeld van Bitcoin. De waarde van de Bitcoin steeg in zeer korte tijd naar 18.000 dollar, maar staat op het punt van schrijven op 8500 dollar. Die 18.000 was kunstmatig gecreëerd door een hype waarin de aandacht voor de cryptomunt kortstondig en niet gemeend was.
Een studie van wetenschappers aan Harvard en Vermont University heeft overigens ook uitgewezen dat het gedrag waarbij mensen (te)veel foto’s op Instagram plaatsen, een teken van een depressie kan zijn. Een bijkomend effect, volgens Sherry Turkle, professor aan MIT, is dat mensen bang zijn om alleen te blijven en op die manier te eindigen. Ons onderbewuste stuurt ons dan wederom naar Instagram waar je dat gat, kunstmatig of niet, kunt dichten.
Vanuit Freudiaans perspectief
Instagram is een platform waar we onze libido kunnen tonen en de seksuele drift van anderen observeren. Veelal is het een gebrek aan spanning op seksueel gebied die men richting Instagram duwt, want persoonlijk denk ik niet dat iemand met een goed seksleven 20 stories per dag op social media zal plaatsen. Met een beetje onderzoek kun je erachter komen dat er een omgekeerde correlatie tussen sex en Instagram is. Sommige studies beweren zelfs dat het te maken heeft met narcisme, maar dat lijkt mij minder gek dan het eerstgenoemde.
Het oppervlakkige en kunstmatige van Instagram lijkt een verdovend effect te hebben op mensen. In die zin is Instagram naar mijn mening de nieuwe opium van het volk.
